Dia duit agus fáilte go dtí an dara cuid dár sraith sé chuid ar Réada agus Iarsmaí. Rachel Nic Aoidh is ainm dom. An tseachtain seo caite chuireamar tús le ceithre sheoda den Tuatha Dé Danann. An tseachtain seo beimid ag féachaint ar na trí luach atá ag na Tuatha Dé Danann.
In Éirinn ársa, bhí níos mó ná cúpla ciníocha ann. Ina measc bhí na Tuatha Dé Danann. Ba cine draíochta iad na Tuatha Dé Danann a raibh cumhachtaí osnádúrtha aige. Ba chréatúir cosúil le dia a rinneadh adhradh dóibh. Chreid an cine seo sa bhandia, Danu.
Sa Tuatha Dé Danann, bhí triúr deartháireacha.
Ba é Mac Cuill den Tuatha Dé Danann an chéad deartháir. Ba mhac é le Cermait, mac leis an Dagda. Éthur an t-ainm a dtugadh ar Mac Cuill agus tugadh Mac Cuill air i ndiaidh a dhia, Coll, an coll.
I Miotaseolaíocht na hÉireann, bhí meas mór agus mistéireach ag muintir ársa na hÉireann ar an gcrann coill. Dúradh go dtugann sé eagna agus deirtear gurb é Crann Eolais na hÉireann é. Meastar gur áiteanna an-teoranta iad coillearnacha coll agus na teorainneacha idir na saolta fisiciúla agus spioradálta an-tanaí. Taifeadann traidisiúin áirithe go bhféadfaí duine a iompar go draíochtúil chuig an Domhan Eile fiú trí shuí faoi chrann coill aonair. Is minic a fheictear an crann coill mar dhoras chuig an Domhan Eile. Is maith a thabhairt faoi deara go ndeirtear i roinnt scéalta gur tháinig na Tuatha Dé Danann go hÉirinn ag eitilt ar chapaill mistéireach ón saol eile. Dúirt an scéal forleathan faoi Bhradán an Eolais gur ith Fintain the Bhradán naoi gcnónna coill as naoi gcrann coill agus go bhfuair sé gach eolas ar an domhan.
Ba é Mac Gréine an Tuatha Dé Danann an dara deartháir. Cosúil lena dheartháir, ba mhac le Cermait é. Céthur an t-ainm a dtugadh ar Mhac Gréine.
Cé nár adhradh an Tuatha Dé Danann an ghrian ná go ndearna siad íobairtí dó, bhí meas acu ar a chumhacht fós. Deirtear go dtugann an ghrian beatha. Fásann sé beatha cosúil le plandaí agus crainn; tugann sé solas agus teas dúinn. Siombailítear an ghrian mar go leor rudaí éagsúla cosúil le cumhacht, fás, sláinte, paisean agus go leor eile. Creideann cuid gur léiriú é ar an duine is airde, agus go bhfeiceann daoine eile an ghrian mar dhia le adhradh. Mar shampla, thógamar tuamaí pasáiste mar Brú na Bóinne chun grianstad an gheimhridh a mharcáil a mbeadh ríomhanna ollmhóra déanta acu chun ríomh ceart a dhéanamh fiú. Cé gur thug sé seo onóir do na mairbh freisin, thuig tógálaithe Brú na Bóinne go raibh an Ghrian ríthábhachtach dá bheith ann.
Ba é Mac Cécht an Tuatha Dé Danann an deartháir deiridh. Mac le Cermait ab ea cosúil lena dheartháireacha. Téthur an t-ainm a dtugadh ar Mhac Cecht agus tugadh Mac Cécht air i ndiaidh a dhia, Cécht, an céachta.
Tá an céachta tábhachtach le fómhar leis na cianta. Úsáidtear an céachta chun ithir a bhriseadh agus a chasadh, rud a d’fhéadfadh beatha nua a chruthú agus síolta nua á gcur. Fiú na céadta bliain tar éis an Tuatha Dé Danann, déantar an céachta a cheiliúradh fós anseo in Éirinn. Gach bliain tá na craobhchomórtais treabhaidh ar siúl ó 1931. Dúirt siad gurb é an chúis a bhí leis an gcéad chraobh ná “teachtaireacht na treabhadh maith chuig gach cearn den tír agus áit thaitneamhach chairdiúil a sholáthar chun bualadh le chéile agus gnó a dhéanamh”.
Tá tréith amháin atá le feiceáil sna luachanna seo go léir agus is é sin an saol. Deirtear go dtugann an coll eolas agus eagna do dhuine, siombalíonn an ghrian fás agus beatha i bplandaí agus i gcrainn, agus úsáidtear an céachta chun ithir a chasadh, rud a chruthaíonn beatha nua agus síolta á gcur. Bhí na trí luach seo thar a bheith tábhachtach do na Tuatha Dé Danann, agus tá siad fós tábhachtach dúinn inniu.
Comments